ÖZET

6 yaş ve altındaki çocuklarda, bağırsak parazitleriyle büyüme-psikomotor gelişim gerilikleri arasındaki ilişkinin ve risk faktörlerinin belirlenmesi hedeflenmiştir.

Vaka-kontrol tipindeki araştırma, Türkiye'de, Şanlıurfa'da, Kasım-Aralık 2007'de yapılmıştır. Sosyodemografik özellikler anket, psiko-motor gelişimler Ankara Gelişim Tarama Envanteri, fiziksel gelişimler, yaşa göre boy, yaşa göre ağırlık ve boya göre ağırlık antropometrik göstergeler, dışkı örnekleri laboratuar analizleri kullanılarak değerlendirilmiştir

Çalışmada, en sık rastlanan G. intestinalis’i (%42,53) sırasıyla E. vermicularis (%27,58), A. lumbricoides (%18,39), H. nana (%5,75), T. trichiura (%3,45), B. hominis (%1,15), E. coli (%1,15) izlemiştir. Çocukların %58’inde bağırsak paraziti saptanmıştır. Bunların %55,2’sinde bir parazit, %44,8’inde çoklu parazit saptanmıştır. G. intestinalis’le birlikte başka bağırsak parazitlerinin saptandığı çocuklarda daha fazla büyüme-gelişme geriliği görülmüştür. Bağırsak parazitlerinin fiziksel büyüme geriliğini 2,9 genel gelişim geriliğini 1,9 dil-bilişsel gelişim geriliğini 2,2 ince motor gelişim geriliğini 2,9 kat artırdığı saptanmıştır. Bağırsak parazitleri ile kaba motor-sosyal beceri gelişim geriliği arasında anlamlı ilişki saptanmamıştır. Parazit pozitifliği ile toprakla oynama, anne-baba öğrenimi, ekonomik durum, ailedeki birey sayısı, yanlış el yıkama, ailedeki parazitoz hikayesi arasında anlamlı ilişki saptanırken, ortak çamaşır, yatak kullanma, baba mesleği arasında ilişki saptanmamıştır.

Bu çalışma, bağırsak parazitleri ve malnütrisyonun büyüme-gelişme geriliği için büyük risk faktörü ve çocukların da yüksek risk grubunda olduğunu vurgulamıştır. Bu nedenle, ülke düzeyinde parazit tedavisinin yapılması, malnütrisyonun önlenmesi için halk sağlığı çalışmaları yapılmalıdır. (Turkiye Parazitol Derg 2015; 39: 270-6)