ÖZET

Doğu Karadeniz bölgesinde yayılış gösteren Ips typographus türündeki patojen varlığının belirlenmesi amaçlanmıştır.

Araziden toplanan örnekler en kısa sürede labaoratuvara getirilmiştir. Ringer solüsyonu ile diseksiyon yapılarak mikroskobik incelemeleri tamamlanmıştır.

Artvin, Rize ve Giresun illerinden toplam 780 adet Ips typographus örneği incelenmiştir. Her 3 ilde de gregarin patojeninin varlığı tespit edilmiştir. Disekte edilen 780 böcekten 27 tanesinde gregarin enfeksiyonuna rastlanılmıştır. Enfeksiyon yüzdesi % 3,4 tür. Çalışma boyunca patojene ait çeşitli hayat safhaları (trofozoit, gamont, kist ve şizigi) gözlenmiştir. Gametokistler küremsi şekilli ve 77-85 μm çapında ölçülmüştür. Gamontların total uzunluğu min. 90 μm, max. 155 μm olarak ölçülmüştür. Patojenin vücut kısımlarına ait gerekli ölçümler karşılaştırılarak karakterizasyonu yapılmış ve Gregarina typographi olarak tanımlanmıştır.

Bu çalışmada, Ips typographus’tan G. typographi (Apicomplexa: Gregarinidae) patojeninin varlığı ülkemiz için ilk kez kaydedilmiştir.