ÖZET
Kediler, insanlarla olan yakın ilişkileri nedeniyle önemli ve farklı bir yere sahiptir. Taşıdıkları parazitlerin birçoğunun zoonoz olması sebebiyle bu parazitlerin tespit edilmesi önemlidir. Yapılan çalışmalar incelendiğinde, kedilerde Dipylidium caninum, Joyeuxiella pasqualei, Toxocara spp., Toxascaris leonina, Giardia spp., Isospora spp. ve Toxoplasma sp.’nin, diğer parazitlere göre yüksek oranda bulunduğu görülmüştür. Ektoparazitler açısından değerlendirildiğinde, uyuz etkenleri ve pire enfestasyonlarının yaygın olduğu tespit edilmiştir. Bu derlemede, Türkiye’de kedilerde bugüne kadar bildirilmiş parazitler ve yaygınlık oranlarının verilmesi amaçlanmıştır.
References
1
Fox MW. Cat. Encyclopedia Britannica 2022.
2
Vigne JD, Evin A, Cucchi T, Dai L, Yu C, Hu S, et al. Earliest “Domestic” Cats in China Identified as Leopard Cat (Prionailurus bengalensis). PLoS One 2016; 11: e0147295.
3
Vigne JD, Guilaine J, Debue K, Haye L, Gérard P. Early taming of the cat in Cyprus. Science 2004; 304: 259.
4
Doğanay A. Check Ust of the parasıtes of cats and dogs in Turkey. Ankara Üniv Vet Fak Derg 1992; 39: 336-48.
5
Merdivenci A. İstanbul’da larva migrans rezervuarları üzerinde araştırmalar. Türkiye Tıp Encümeni Arşivi. 1961.
6
Tınar R, Akyol V, Çırak VY. The first report of Dexiogonimus ciureanus Witenberg, 1929 (Trematoda) in cats in Turkey. Türkiye Parazitol Derg 2001; 25: 69-71.
7
Umur Ş. Türkiye kedilerinde ilk Metagonimus yokogawai Katsurada, 1912 (Trematoda, Heterophyidae) olgusu. Turkiye Parazitol Derg 1997; 21: 67-70.
8
Kaplan AD. Bursa yöresi kedilerinde helmintolojik araştırmalar (doktora tezi). Bursa Uludağ Üniv. 1995.
9
Mimioğlu M. Ankara’nın sokak kedileri üzerinde yaptığımız bir araştırmada müşahede ettiğimiz bir Opistorchis felineus Rivolia, 1885 (karaciğer kelebeği) olayı. Türk Vet Hekim Der Derg 1952; 22: 75-9.
10
Merdivenci A. Bir yabani kedi (Felis sylvestris)’de Opisthorchis felineus (Rivolta 1884) Blanchard, 1895 infeksiyonu olgusu. AÜ Vet Fak Derg 1966; 8: 455-61.
11
Altaş MG. Elazığ ili kırsal yöre kedilerinde ekto ve endoparazitler ve bunların halk sağlığı yönünden önemi. FÜ Sağ Bil Derg 1991; 13: 233-42.
12
Dinçer Ş, Cantoray R, Taşan E. Elazığ sokak kedilerinde görülen iç ve dış parazitler ile bunların yayılış oranları üzerinde araştırmalar. Fırat Üniv Vet Fak Derg 1980; 5: 7-15.
13
Ağaoğlu Z, Berktaş M, Akkan H, Ceylan E. Opisthorchis felineus in a Van cat: Case report. YYÜ Vet Fak Derg 2000; 11: 65-6.
14
Biçek K, Değer S, Karakuş A. The First Case of Platynosomum fastosum Kossack, 1910 in Cats in Turkey. Van Vet J 2017; 28: 113-5.
15
Palaz Y. The prevalence of helminths found in cats in Konya/Turkey. Biodivers Conserv. 2008; 8: 259-66.
16
Güralp N. Yomesan’ın köpek ve kedi cestodlarına etkisi. Ankara Üniv Vet Fak Derg 1966; 13: 253-67.
17
Burgu A, Tınar R, Doğanay A, Toparlak M. A survey for ecto-and endoparasites of stray cats in Ankara. AÜ Vet Fak Derg 1985; 32: 288-300.
18
Yaman M, Ayaz E, Gül A, Muz MN. Investigation of helminth infections of cats and dogs in the Hatay province. Turkiye Parazitol Derg 2006; 30: 200-4.
19
Karakuş A, Denizhan V. Gastrointestinal Parasite Infections in Cats in Van Province. Van Sağ Bil Derg 2021; 14: 191-8.
20
Karakavuk M, Selim N, Yeşilsiraz B, Evren A, Nuray A, Yalçin M, et al. Prevalence of gastrointestinal parasites in stray cats of İzmir. Anim Health Prod and Hyg 2021; 10: 6-11.
21
Burgu A, Vural SA, Sarimehmetoğlu O. Cystic echinococcosis in a stray cat. Vet Rec 2004; 155: 711-2.
22
Ayaz E, Değer MS, Gül A, Yüksek N. Van kedilerinde helmintlerin yayılışı ve halk sağlığı yönünden önemi. Türkiye Parazitol Derg 2001; 25: 166-9.
23
Korkmaz UF, Gokpinar S, Yildiz K. Prevalence of intestinal parasites in cats and their importance in terms of public health. Türkiye Parazitol Derg 2016; 40: 194-8.
24
Güralp N. The effect of droncit on dog and cat tapeworms. AÜ Vet Fak Derg 1976; 23: 171-4.
25
Tüzer E, Bilgin Z, Oter K, Erçin S, Tinar R. Efficacy of praziquantel injectable solution against feline and canine tapeworms. Turkiye Parazitol Derg 2010; 34: 17-20.
26
Haziroglu R, Ozgencil E, Guvenc T, Oge S, Tunca R, Tong S, et al. Peritoneal tetrathyridiosis in a Siamese cat-a case report. Vet Arh 2005; 75: 453-8.
27
Ertürk E. Cat diseases seemed during the period of 1961-197o at the city of Ankara and district of Ankara. AÜ Vet Fak Derg 1972; 19: 127-31.
28
Şimşek S, Ütük AE, Köroğlu E. Elazığ›daki bazı okul bahçelerinde Toxocara spp. yumurtalarının yaygınlığı. FÜ Sağlık Bil Derg 2005; 19: 133-6.
29
Tüzer E, Toparlak M, Gargili A, Keleş V, Esatgil MU. A Case of Aelurostrongylus abstrusus Infection in a Cat in İstanbul, Turkey and its Treatment with Moxidectin and Levamisole. Turk J Vet Anim Sci 2002; 26: 411-4.
30
Yıldız K, Gökpinar S. Scanning Electron Microscopic Observation of Cat Lungs Naturally İnfected with Aelurostrongylus abstrusus. Kafkas Üniv Vet Fak Derg 2011; 17: 315-8.
31
Baydar E, Kaya F. Case report: Aelurostrongylus abstrusus infection and radiographic findings in a kitten. Kocatepe Vet J 2021; 14: 278-83.
32
Merdivenci A. Bir yabani kedi (Felis silvestris) de Ancylotoma tubaeforme (Zeder, 1800) olgusu. Ankara Vet Fak Derg 1968; 15: 141-9.
33
Mimioğlu M. Kedilerimizde ilk müşahede edilen Capillaria aerophila (akciğer kılkurdu) olayları. Türk Veteriner Hekimler Derneği Dergisi 1951; 52: 295-9.
34
Gürler AT, Bölükbaş CS, Pekmezci Z, Umur Ş, Açıcı M. Nematode and cestode eggs scattered with cats-dogs feces and significance of public health in Samsun, Turkey. Ankara Üniv Vet Fak Derg 2015; 62: 23-6.
35
Öge S, Öge H, Gönenç B, Özbakiş Beceriklisoy G, Yildiz C. Presence of Toxocara eggs on the hair of dogs and cats. Ankara Üniv Vet Fak Derg 2013; 60: 171-6.
36
Güralp N. Köpek ve kedi askaritlerinin tedavisinde piperazine adipate’la yaptıgımız deneyler ve aldığımız sonuçlar. Ankara Üniv Vet Fak Derg. 1957; 4: 42-51.
37
Güralp N, Tınar R. Fenbendazole’un kedi ve köpeklerin barsak nematodlarına etkisi. Ankara Üniv Vet Fak Derg. 1978; 25: 440-7.
38
Tiğin Y, Burgu A, Doğanay A, Öge S, Umur Ş. Helminthic Faccal Examination of Some Mammals and Birds in Ankara Zoologica1 Garden. Ankara Üniv Vet Fak Derg 1989; 36: 646-64.
39
Mimioğlu M. Parasitologische Untersuchungen bei katzen aus Ankara. Z Tropenmed Parasitol 1954; 5: 305-7.
40
Umur Ş, Barılı Ö, Gencay Topçu EB, Gürler AT. First Report of a Troglostrongylus brevior Case in a Domestic Cat in Turkey. Turkiye Parazitol Derg 2020; 44: 176-8.
41
Merdivenci, A. Kedileri Uncinaria stenocephala ile infeksiyon deneyleri. Etlik Vet Bakt Enst Dergisi 1966; 3: 58-66.
42
Pamukçu M. 1933-1960 yılları arasında Ankara ve yöresinde köpeklerde görülen hastalıklara toplu bir bakış. Ankara Üniv Vet Fak Derg 1961; 8: 323-46.
43
Mimioğlu M. Tavşan uyuzu (Sarcoptes ve Psoroptes cuniculi) ve kedi uyuzu (Notoedres cati)’nun Neguvon ve Asuntol ile tedavisi üzerinde araştırmalar. Ankara Üniv Vet Fak Derg 1965; 12: 229-41.
44
Değer S, Taşçı S, Akgül Y, Alkan İ. Ectoparasitic Dermatites of Domestic animals in Van and around. YYÜ Vet Fak Derg 1994; 5: 155-61.
45
Canpolat İ, Çakır S, Aktaş C. Investigation of Skin Disease Rates in Dogs and Cats brought to Veterinary Clinics in Istanbul Province. Erciyes Üniv Vet Fak Derg 2018; 15: 110-6.
46
Aldemir OS, Ural K, Aysul N, Derincegöz O, Simşek E, Gülce-Güler A. A case of traumatic myiasis in a dog]. Turkiye Parazitol Derg 2012; 36: 109-11.
47
Dinçer Ş, Karaer Z. The first report on Cheyletiella blakei SnıUey, 1970 (Acari: Cheyletiellidae) on a cat in Turkey. Ankara Üniv Vet Fak Derg 1985; 32: 250-7.
48
Kurtdede A, Kurtdede Z. Treatment of Cheyletiellosis with ivermectin. Ankara Üniv Vet Fak Derg 1994; 41: 275-9.
49
Altaş M, Taşan E. Elazığ ili kırsal yöre kedilerinde ekto ve endoparazitler ve bunların halk sağlığı yönünden önemi. FÜ Sağ Bil Derg 1999; 13: 233-42.
50
Gülanber A. A case of cheyletiellosis in a cat in istanbul, Turkey. Istanbul Univ Vet Fak Derg 2003; 29: 71-5.
51
Korkmaz UF, Gökpinar S. Cheyletiellosis in Cats and Its Treatment with Selamectin Drop. Erciyes Üniv Vet Fak Derg 2018; 15: 276-8.
52
Dik B. A Case of Felicola subrostratus (Burmeister, 1838) (Phthiraptera: Ischnocera) on a Cat (Felis catus). Turkiye Parazitol Derg 2018; 42: 96-100.
53
Aksın N, Erdoğmuş Z, Aksın NE. Species and control of fleas in humans and animals living on two sheep farms. Türkiye Parazitol Derg 2004; 28: 146-9.
54
Coşkun G, Çetin H. A Research about Flea (Siphonaptera: Pulicidae) Infestation on Domestic Cats and Dogs in Winter Months, from Antalya, Turkey. Turkiye Parazitol Derg 2018; 42: 277-80.
55
Akküçük Ş, Kaya ÖM, Karagöz M, Zerek A, Yaman M. The louse and flea infestations in cats and dogs in Antakya animal shelter. Van Vet J 2019; 30: 37-40.
56
Mimioğlu M. Veteriner ve Tıbbi Artropodoloji: Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Yayınları; 1973.p.194-214.
57
Eren H, Aypak S, Ural K, Seven F. Traumatic Myiasis in A Dog and Ocular Myiasis in A Cat Cases due to Lucilia sericata (Diptera: Calliphoridae) Larvaes. Kafkas Üniv Vet Fak Derg 2010; 16: 883-6.
58
İlhan C, Dik B, Zamirbekova N. A traumatic myiasis case in a cat caused by Lucilia sericata. Eurasian J Vet Sci 2018; 34: 131-3.
59
Yücel Ş, Çiçek H, Kar S, Eser M. A traumatic myiasis case in a cat caused by Lucilia sericata. Türkiye Parazitol Derg 2008; 32: 241-3.
60
Dik B, Uslu U, Işik N. Myiasis in Animals and Humanbeings in Turkey. Kafkas Univ Vet Fak Derg 2012; 18: 37-42.
61
Pekmezci D, Pekmezci GZ, Açıcı M, Gökalp G, Tütüncü M. A case of auricular, anal and umbilical myiasis caused by the larvae of Phormia regina (Meigen) (Diptera: Calliphoridae) in neonatal kittens. Turkiye Parazitol Derg 2014; 38: 71-5.
62
Muz MN, Erat S, Mumcuoglu KY. Protozoan and Microbial Pathogens of House Cats in the Province of Tekirdag in Western Turkey. Pathogens. 2021; 10: 1114.
63
Karaca M, Tütüncü M, Akkan H, Özdal N, Değer S, Ağaoğlu Z. Babesiosis in Van Cats.YYÜ Vet J 2005; 16: 87-8.
64
Göz Y, Yüksek N, Altuğ N, Ceylan E, Değer S. Prevalence of Cryptosporidium infection in Van cats. Indian Vet J 2005; 82: 995-6.
65
Kılınç Ö, Yılmaz A, Göz Y, Özkan C, Denizhan V. Determination of Cryptosporidium spp. in Van cats by nested PCR. Med Weter 2018; 74: 456-79.
66
Yıldız K, Şimsek E, Sürsal N. Occurrence and First Molecular Characterization of Cryptosporidium felis in a Cat in Turkey. Kafkas Univ Vet Fak Derg 2020; 26: 833-7.
67
Karaca M, Akkan HA, Tütüncü M, Özdal N, Değer S, Ağaoğlu Z. Cytauxzoonosis in Van cats. YYÜ Vet J 2007; 18: 37-9.
68
Albay MK, Sevgisunar NS, Şahinduran S, Özmen Ö. The first report of ehrlichiosis in a cat in Turkey. Ankara Univ Vet Fak Derg 2016; 63: 329-31.
69
Sevgisunar N, Şahinduran Ş, Adanır R,. Efficacy of Secnidazole in the treatment of Giardiasis in a cat. MAKÜ Sag Bil Enst Derg 2013; 1: 26-9.
70
Sürsal N, Şimşek E, Yıldız K. Feline giardiasisin Turkey: prevalence and genetic and haplotype diversity of Giardia duodenalis based on the b-Giardin gene sequence in symptomatic cats. J Parasitol Res 2020; 106: 699-706.
71
Önder Z, Yetişmiş G, Pekmezci D, Kökçü N.D, Pekmezci GZ, Çil A, et al. Investigation of zoonotic Cryptosporidium and Giardia intestinalis species and genotypes in cats (Felis catus). Türkiye Parazitol Derg 2021; 45: 252-6.
72
Tuna GE, Bakırcı S, Dinler C, Battal G, Ulutaş B. Molecular identification and clinicopathological findings of Hepatozoon sp. infection in a cat: first report from Turkey. Türkiye Parazitol Derg 2018; 42: 286-9.
73
Merdivenci A. İstanbul’da kedi ve köpek Isospora infeksiyonları ve kedi Isosporidiosis’nin Sulphamezathine’le tedavisi. Vet Hekim Der Derg 1963; 33: 425-32.
74
Baydar E, Tümer K, Özübek S. Investigation of efficiency of Sulphadimidine Sodium in treatment of cats with intestinal Coccidiosis. Fırat Üniv Sağ Bil Tıp Derg 2014; 28: 123-5.
75
Dincer E, Gargari S, Ozkul A, Ergunay K. Potential animal reservoirs of Toscana virus and coinfections with Leishmania infantum in Turkey. Am J Trop Med Hyg 2015; 92: 690-7.
76
Paşa S, Tetik Vardarlı A, Erol N, Karakuş M, Töz S, Atasoy A, et al. Detection of Leishmania major and Leishmania tropica in domestic cats in the Ege Region of Turkey. Vet Parasitol 2015; 212: 389-92.
77
Can H, Döşkaya M, Özdemir HG, Şahar EA, Karakavuk M, Pektaş B, et al. Seroprevalence of Leishmania infection and molecular detection of Leishmania tropica and Leishmania infantum in stray cats of İzmir, Turkey. Exp Parasitol 2016; 167: 109-14.
78
Karakuş M, Arserim SK, Erişöz Kasap Ö, Pekağırbaş M, Aküzüm D, Alten B, et al. Vector and reservoir surveillance study in a canine and human leishmaniasis endemic area in most western part of Turkey, Karaburun. Acta Trop 2019; 190: 177-82.
79
Gultekin M, Karakus M, Toz S, Voyvoda H. First clinical case of leishmaniosis due to Leishmania infantum in a domestic cat from Turkey. Animal Health Prod and Hyg 2020; 9: 734-7.
80
Aksulu A, Bilgiç HB, Karagenç T, Bakırcı S. Seroprevalence and molecular detection of Leishmania spp. in cats of West Aegean Region, Turkey. Vet Parasitol Reg Stud Reports 2021; 24: 100573.
81
Pekmezci D, Pekmezci GZ, Özcan Ü, Dalgın D, Tütüncü M. Investigation of Tritrichomonas fetus in Cats with Chronic Diarrhea and Determination of Risk Factors in Turkey. Etlik Vet Mikrobiyol Derg 2018; 29: 116-20.
82
Yıldız K, Sürsal N. The first report of Tritrichomonas foetus in cats from Turkey. Isr J Vet Med 2019; 74: 127-33.
83
Velayi M, Açanal MH, Artıran C. Response to ronidazole treatment in an abyssinian cat infected with Tritrichmonas spp. J İstanbul Vet. 2020; 4 (Special issue): 74.
84
Ekmen H. Toxoplasmosis’te enfeksiyon kaynaklari. Kedi ve köpeklerde Toxoplasma antikorlari. Mikrobiyol Bült. 1970; 4: 11-5.
85
Özcel MA, Östan İ. Ege bölgesi kedilerinde Toxoplasmosis araştırması. 6. Bilim kongresi 17-21 Ekim Ankara; 1977.
86
Alçığır G, Berkin Ş. 1971-1986 yılları arasında incelenen 248 kedinin postmortem bulgularının değerlendirilmesi. Ankara Univ Vet Fak Derg 1988; 35: 341-52.
87
Hazıroğlu R, Altınsaat MS, Atasever A, Akın G. Fatal toxoplasmosis in cats. Ankara Üniv Vet Fak Derg 1988; 35: 330-40.
88
Özçelik S, Güneş T, Saygı G. Sivas yöresi sokak kedilerinde indirekt hemaglutinasyon yöntemi ile anti-Toxoplasma gondii antikorlarının araştırılması. Türkiye Parazitol Derg 1991; 15: 35-8.
89
Poyraz O, Ozcelik S, Gunes T, Saygi G. Presence of anti-Toxoplasma gondii antibodies in the sera of cats. Türkiye Parasitol Derg 1995; 19: 191-4.
90
İnci A, Babür C, Dincer Ş. Ankara’da kedilerde Sabin-Feldman Boya Testi ile anti-Toxoplasma gondii antikorlarının araştırılması. Türkiye Parazitol Derg 1996; 20: 407-11.
91
Babür C, Aktaş M, Dumanlı N, Altaş MG. lnvestigation of Anti-Toxoplasma gondii Antibodics in Cats Using Sabin-fcldman Dye Test in Elazığ. Journal Vet Sci 1998; 14: 55-8.
92
Tütüncü M, Akkan H, Karaca M, Ağaoğlu Z, Berktaş M. Prevalance of toxoplasmosis in van cats in Turkey. Indian Vet J 2003; 80: 730-2.
93
Özkan AT, Çelebi B, Babür C, Lucio-Forster A, Bowman DD, Lindsay DS. Investigation of anti-Toxoplasma gondii antibodies in cats of the Ankara region of Turkey using the Sabin-Feldman Dye Test and an indirect fluorescent antibody test. J Parasitol Res 2008; 94: 817-20.
94
Can H, Doskaya M, Ajzenberg D, Ozdemir HG, Caner A, İz SG, et al. Genetic characterization of Toxoplasma gondii isolates and toxoplasmosis seroprevalence in stray cats of İzmir, Turkey. Plos One 2014; 9: e104930.
95
Erkılıç E, Mor N, Babür Ç, Kırmızıgül A, Beyhan Y. The seroprevalence of Toxoplasma gondii in cats from the Kars region, Turkey. Isr J Vet Med 2016; 71: 104930.
96
Karatepe B, Babür C, Karatepe M, Kılıç S, Dündar B. Prevalence ofToxoplasma gondii antibodies and intestinal parasites in stray cats from Niğde, Turkey. Ital J Anim Sci 2016; 7: 113-8.
97
Duru SY, Kul O, Babür C, Deniz A, Pekcan Z, Yağcı IP. Investigation of the diagnostic value of serology, cytology and polymerase chain reaction in cat toxoplasmosis. Ankara Üniv Vet Fak Derg 2017; 64: 199-203.
98
Bastan İ, Bas B. Clinical and some laboratory findings in cats with Toxoplasmosis. TJVR 2018; 2: 1-4.
99
Kırmızıgül AH, Ercan NE. Prevalance of Toxoplasma gondii Indoor Cats in Kars. Atatürk Üniv Vet Bilim Derg 2019; 14: 23-8.
100
Saka SÜ, Kaymaz AA, Bayrakal A, Bakırel U, Koenhemsi L, Aslan M. Clinical toxoplasmosis in cats: A cohort study. Harran Üniv Vet Fak Derg 2019; 8: 162-7.
101
Yücesan B, Babür C, Koç N, Sezen F, Kılıç S, Gürüz Y. Investigation of Anti-Toxoplasma gondii Antibodies in Cats Using Sabin-Feldman Dye Test in Ankara in 2016. Turkiye Parazitol Derg 2019; 43: 5-9.
102
Güven M, Ceylan E. Clinical Toxoplasmosis in two cats and its treatment with Clindamycin. TJVR 2020; 4: 95-8.
103
Karakavuk M, Can H, Selim N, Yeşilsiraz B, Atlı E, Atalay Şahar E, et al. Investigation of the role of stray cats for transmission of toxoplasmosis to humans and animals living in İzmir, Turkey. J Infect Dev Ctries 2021; 15: 155-62.
104
Oguz B, Selcın O, Deger M, Bıcek K, Ozdal N. A Case Report of Echinococcus granulosus sensu stricto (G1) in a Domestic Cat in Turkey. J Hellenic Vet Med Soc 2022; 72: 3537-42.
