ÖZET

Amaç:

Beyaz ve siyah çizgili bir Aedes türü olan Aedes cretinus, dünyadaki en önemli ve istilacı türler arasında yer alan Aedes albopictus ve Aedes aegypti ile morfolojik benzerlikler göstermektedir. Sınırlı yayılış alanı ve düşük popülasyon yoğunluğu nedeniyle türün biyolojisi ve ekolojisi ile ilgili bilgiler şimdiye kadar sınırlı kalmıştır. Bu çalışma, Ae. cretinus’un Türkiye’deki dağılımını belirlemeyi amaçlamıştır.

Yöntemler:

Türkiye’nin Akdeniz, Ege ve Marmara Bölgeleri’nde arazi çalışmaları yapılmıştır. Larva örnekleri larva kepçeleri ile toplanırken, ergin örnekleri toplamak için insan tuzakları ve CDC-ışık tuzakları kullanılmıştır.

Bulgular:

Türkiye’nin Akdeniz, Ege ve Marmara Bölgeleri’nde toplam 44 farklı Ae. cretinus popülasyonu tespit edilmiştir. Larvalar küçük kaplardan, lastiklerden, ağaç kovuklarından ve doğal küçük habitatlardan toplanmıştır. Çınar (Platanus orientalis), ceviz (Juglans regia), Türkiye meşesi (Quercus cerris), kestane (Castenea sativa) ve sedir (Cedrus libani) ağaç kovukları örneklerin toplandığı başlıca larva habitatlarıdır. Bazı lokalitelerde larvalar ağaç kovuklarında Anopheles plumbeus, Anopheles claviger ve Aedes geniculatus larvaları ile birlikte bulunmuştur. İnsan tuzağı yöntemiyle CDC-ışık tuzaklarından daha fazla sayıda dişi yakalanmıştır.

Sonuç:

Bu çalışma ile ilk kez Türkiye’deki Ae. cretinus popülasyonlarının dağılımı belirlenmiştir. Ae. cretinus’un coğrafi dağılımına ilişkin bilgiler etkili kontrol çalışmalarının gerçekleştirilmesi için çok önemlidir. Bu türün biyolojisini ve ekolojisini anlamak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.

References

Jones RT, Ant TH, Cameron MM, Logan JG. Novel control strategies for mosquito-borne diseases. Philos Trans R Soc Lond B Biol Sci 2021; 376: 20190802.

Cattarino L, Rodriguez-Barraquer I, Imai N, Cummings DAT, Ferguson NM. Mapping global variation in dengue transmission intensity. Sci Transl Med 2020; 12: eaax4144.

Stanaway JD, Shepard DS, Undurraga EA, Halasa YA, Coffeng LE, Brady OJ, et al. The global burden of dengue: an analysis from the Global Burden of Disease Study 2013. Lancet Infect Dis 2016; 16: 712-23.

Patsoula E, Samanidou-Voyadjoglou A, Spanakos G, Kremastinou J, Nasioulas G, Vakalis NC. Molecular and morphological characterization of Aedes albopictus in northwestern Greece and differentiation from Aedes cretinus and Aedes aegypti. J Med Entomol 2006; 43: 40-4.

Samanidou VA, Harbach, RE. Keys to the adult female mosquitoes (Culicidae) of Greece. Europ Mosq Bull 2001; 10: 13.

Samanidou, A. Aedes cretinus: Is it a threat to the Mediterranean countries? Europ Mosq Bull 1998; 1: 8.

Samanidou VA, Koliopoulos G. Some notes on Aedes (Stegomyia) cretinus Edwards (Culicidae) in northern Athens, Attiki, Greece. In: Fourth International Congress of Dipterology; 1998 Sept 6–13; Oxford, United Kingdom. P. 194-5.

Gutsevich AV, Monchadskii AS, Shtakel`berg AA. Fauna SSSR Vol 3(4), Family Culicidae; 1974. p.384. Leningrad Akad Nauk SSSR Zool Inst N S No. 100. English translation: Israel Program for Scientific Translations, Jerusalem. (Original in Russian printed in 1971).

Schaffner F. Mosquitoes in used tyres in Europe: species list and larval key. Europ Mosq Bull 2003; 16: 7-2.

Edwards FW. A revision of the mosquitoes of the Palaearctic region. Bull. Entomol. Res 1921; 12: 263-351.

Darsie RF Jr, Samanidou-Voyadjoglou A. Keys for the identification of the mosquitoes of Greece. J Am Mosq Control Assoc 1997; 13: 247-54.

Lane J. Aedes (Stegomyia) cretinus Edwards 1921 (Diptera: Culicidae). Mosq System 1982; 14: 81-5.

Sahin İ. Antalya ve cevresindeki sivrisinekler (Diptera: Culicidae) ve filariose vektorü olarak önemleri üzerinde arastırmalar. II. Sivrisinek faunasini belirlemek amaciyla yapilan calismalar. Doga Bilim Dergisi 1984; 8: 385-96.

Alten B, Bellini R, Caglar SS, Simsek FM, Kaynas S. Species composition and seasonal dynamics of mosquitoes in the Belek region of Turkey. J Vector Ecol 2000; 25: 146-54.

Giatropoulos AK, Michaelakis AN, Koliopoulos GT, Pontikakos CM. Records of Aedes albopictus and Aedes cretinus (Diptera: Culicidae) in Greece from 2009 to 2011.Hell Plant Prot J 2012; 5: 49-56.

Knio KM, Markarian N, Kassis A, Nuwayri-Salti N. A two-year survey on mosquitoes of Lebanon. Parasite 2005; 12: 229-35.

Becker N, Petric D, Zgomba M, Boase C, Madon M, Dahl C, et al. Mosquitoes and Their Control. Springer-Verlag Berlin Heidelberg. Second edition, 2010.

Oter K, Gunay F, Tuzer E, Linton YM, Bellini R, Alten B. First record of Stegomyia albopicta in Turkey determined by active ovitrap surveillance and DNA barcoding. Vector Borne Zoonotic Dis 2013; 13: 753-61.

Şakacı Z. Contribution to mosquito (Diptera: Culicidae) fauna of Sakarya province and the first record of the invasive vector Aedes albopictus (Skuse, 1894) for Kocaeli province. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2021; 23: 10-21.

Akiner MM, Demirci B, Babuadze G, Robert V, Schaffner F. Spread of the Invasive Mosquitoes Aedes aegypti and Aedes albopictus in the Black Sea Region Increases Risk of Chikungunya, Dengue, and Zika Outbreaks in Europe. PLoS Negl Trop Dis 2016; 10: e0004664.

Yavaşoğlu SI. First report on mild insecticide resistance in newly established Aegean Aedes albopictus populations of Turkey. Turk J Zool 2021; 45: 223-34.

Schaffner E, Angel G, Geoffroy B, Hervy JP, Rhaiem A, Jacques B. The Mosquitoes of Europe [CD-ROM]. Paris: IRD Edition, 2021.

Ahmed J, Bouloy M, Ergonul O, Fooks A, Paweska J, Chevalier V, et al. International network for capacity building for the control of emerging viral vector-borne zoonotic diseases: ARBO-ZOONET. Euro Surveill 2009; 14: 19160.

Dede AR, Öztemiz S. İstanbul’da Sivrisinek Türleri ile İnvaziv Aedes Türlerinin Tespiti ve Bulunma Oranları. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi 2021; 9: 321-7.

Martinou AF, Vaux AG, Bullivant G, Charilaou P, Hadjistyllis H, Shawcross K, Violaris M, Schaffner F, Medlock JM. Rediscovery of Aedes cretinus (Edwards, 1921) (Diptera; Culicidae) in Cyprus, 66 years after the first and unique report. J Eur Mosq Control Assoc 2016; 34: 10-3.

Caglar SS, Alten B, Bellini R, Simsek FM, Kaynas S. Comparison of nocturnal activities of mosquitoes (Diptera: Culicidae) sampled by New Jersey light traps and CO2 traps in Belek, Turkey. J Vector Ecol 2003; 28: 12-22.

Türkiye’de Aedes (Stegomyia) cretinus’un Dağılımı

ÖZET

References