ÖZET

İnsanlarda diyareye neden olabilen cryptosporidiosisin tanısında genellikle asit-fast boyama tekniği kullanılmaktadır. Ancak bu yöntemle bazı Cryptosporidium spp. ookistleri boyanmayıp “hayalet benzeri” yapılar oluşturmakta ve değerlendirme deneyimli uzman- larca yapılabilmektedir. Son yıllarda tanı ve genotiplendirmede yaygın olarak kullanılan PCR tekniği, yüksek sensitivitesiyle geleneksel yöntemlere alternatif oluşturmaktadır. Cryptosporidiosis tanısında taze ve formaldehitle saklanmış dışkı örneklerinde PCR yönteminin etkinliğini araştırmak amacıyla, Ağustos 2001-Ağustos 2003 tarihleri arasında Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Parazitoloji Polikliniğine başvuran ve dışkı incelemeleri sonucunda Cryptosporidium spp. ookistleri saptanan 22 hastaya ait toplam 33 dışkı örneği çalışmaya alınmıştır. 23’ü taze, 10 tanesi ise %10 formaldehit içinde saklanmış olan bu dışkı örneklerine nested-PCR yöntemi uygulan- mıştır. Kontrol grubu olarak, 8’i farklı parazitler içeren, 3’ü parazitolojik açıdan negatif olan toplam 11 dışkı örneği alınmıştır. Uygula- nan nested-PCR yönteminin taze dışkılarda sensitivite ve spesifitesi %100, formaldehitli dışkılardaki sensitivitesi ise %50 olarak sap- tanmıştır. Çalışmamızda, cryptosporidiosisin moleküler tanısında saptanan yüksek sensitivite nedeniyle taze dışkı örneklerinin tercih edilmesi gerektiği ve özellikle az sayıda ookist içeren dışkılarda PCR’ın, asit-fast boyama yöntemine alternatif bir tanı yöntemi olarak kullanılabileceği sonucuna varılmıştır.