ÖZET

Sokmaları oldukça rahatsız edici olan tatarcıklar, başta leishmaniasis olmak üzere bir çok hastalık etkenini taşımaları nedeniyle bir çok ülkede halk sağlığı açısından sorun oluşturmaktadır. Bu nedenle ciddi kontrol önlemleri almak gerekmektedir. Ancak tatarcıkların ergin öncesi dönemlerine ilişkin etkili bir savaş yöntemi bulunmamaktadır. Habitatlarının tahribine veya modifiye edilmesine yönelik çalışmalar ergin tatarcıkların kontrolünde etkili bulunmaktadır. Eksofilik tatarcıklar için önerilen bariyer püskürtme yöntemi ekonomik olmadığından her zaman uygulanması mümkün değildir. Endofilik tatarcıkların yoğun olduğu kentsel bölgede başarılı sonuçlar veren barınaklarının kalıcı insektisitlerle ilaçlanması, çok geniş alana dağılmış evler ve rezervuar konakçılar yüzünden kırsal bölgelerde etkili ve pratik değildir. Bu nedenle kırsal bölgelerde en uygun çözüm insektisit emdirilmiş cibinlikler ve perdelerdir. Ancak bu uygulama her zaman diğer uygulamaların yerini tutmamaktadır. Zoonotik visseral leishmaniasis’in kontrolü insektisit emdirilmiş köpek tasmalarıyla sağlanmaya çalışılmaktadır. Bunlar dışında tatarcıkların enerji sağladıkları şekerli bitkiler üzerine avermektinlerin, biyolojik insektisitlerin püskürtülmesi, feromon tuzaklarının kullanılması gibi alternatif savaş yöntemleri araştırma aşamasındadır. Ayrıca tatarcık tükrüğüne karşı konakçıda gelişen antikorların hem leishmaniasis’in hem de tatarcıkların kontrolünde aşı olarak kullanılabileceğine dair umut verici gelişmeler vardır.