ÖZET

Dünya Sağlık Örgütü Plasmodium türlerinin “artemisinin” içeren ilaçlara da dirençli suşlarının ortaya çıkmasıyla tüm ülkeleri “Bir Sonraki Artemisinin Avı’’ sloganıyla bitkisel kaynaklı antimalaryal etken maddeleri araştırmaya teşvik etmektedir. Çalışacak genç araştırmacılara rehber olacak şekilde en temel ve basit olarak sıtmanın in vivo ve in vitro modellerinin kurularak ilaç araştırmalarında ve etken madde taramalarında yardımcı olması amacıyla planlanmıştır.

İn vitro çalışmamızda sıvı azot tankından çıkarılarak uygun koşullarda çözdürülen Plasmodium berghei genç trofozoitleri 0.1, 0.4, 0.8, 1.6, 6.4, 12.8 μg/mL konsantrasyonunda klorokin ve tetrasiklin ilaçları ile 24 saat +37°C’de jar içerisinde çalkalamalı etüvde inkübe edilerek takip edilmiştir. İn vivo çalışmalarda Tetrasiklin grubu (TG) ve Klorokin grubuna (KG) intragastrik lavaj yoluyla 50 mg/kg dozunda tetrasiklin ve klorokin oral yolla, tedavi almamış kontrol grubuna (TAKG) aynı miktarda ve yolla serum fizyolojik verilmiştir. Farelerdeki parazitemi 24 gün boyunca takip edilmiştir.

İn vitro ilaç çalışmamızda klorokinin 0,8 μg/mL dozda parazitemiyi baskıladığı görülürken, tetrasiklinin 1,6 μg/mL dozda parazitemiyi baskıladığı görülmüştür. İn vivo ilaç çalışmamızda KG grubunda farelerde parazitemi yok olurken TG grubundaki farelerin hepsi 24. günde, TAKG grubundaki farelerin hepsi 12. günde ölmüştür.

Çalışmamız, klorokin temini geciktiğinde tetrasiklin tedavisi verilmesi ile paraziteminin ilerlemesinin geciktirilebileceği bu sürede klorokinin temin edilmesiyle ve tedaviye klorokin ile devam edilmesi durumunda hastanın ex olmasının önlenebileceğini düşündürmüştür.