ÖZ

Amaç

Paraziter hastalıkların tedavisinde kullanılan mevcut tedavi ajanların sınırlılıkları nedeniyle yeni ve etkili ürünlere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu durum, tıbbi bitkiler gibi alternatif yaklaşımlara olan ilgiyi artırmaktadır. Flavonoid grubu içerisinde olan luteolin, doğal özellikleri ve farmakolojik etkileri sayesinde birçok hastalığın tedavisinde umut verici potansiyeli olduğu belirtilmiştir. Bu çalışmada, luteolinin Acanthamoeba castellanii, Entamoeba histolytica ve Leishmania tropica’ya karşı in vitro aktivitesinin araştırılması amaçlanmıştır.

Yöntemler

Çalışmada kullanılan referans parazit suşlarına, 200 µg/mL ile 1,5 µg/mL arasında değişen luteolin konsantrasyonları uygulanarak antiparazitik aktivite test edildi. Pozitif kontroller olarak klorheksidin, metronidazol ve glukantim, negatif kontroller olarak dimetil sülfoksit ve parazite özgü kültür ortamları kullanıldı. Parazit mortalitesi, XTT (2,3-bis(2-metoksi-4-nitro-5-sülfenil)-(2H)-tetrazolium-5-karboksanilid) ve trypan blue boya testleri ile değerlendirildi. Minimum inhibitör konsantrasyon (MIC) ve medyan ölüm dozu (LD₅₀) değerleri, doğrusal olmayan regresyon analizi ile belirlendi.

Bulgular

Luteolinin, A. castellanii ve E. histolytica için 100 µg/mL, L. tropica için 12,5 µg/mL MIC değerleri ile önemli bir etkinlik göstermiştir. LD₅₀ analizi, E. histolytica için 3,125 µg/mL ve A. castellanii için 1,5 µg/mL etkin konsantrasyonları ortaya koyarken, L. tropica 1,5 µg/mL’nin altında bir LD₅₀ değeri göstererek en yüksek duyarlılığı sergilemiştir.

Sonuç

Bu çalışma ile luteolinin in vitro ortamda güçlü antiprotozoal etkisi belirilenmiştir. Çalışmada en duyarlı parazit L. tropica, ardından A. castellanii ve E. histolytica olmuştur. Özellikle luteolinin anti-leishmanial aktivitesi, glukantim ile karşılaştırılabilir düzeydedir. Sonuç olarak luteolinin, geniş spektrumlu bir antiparazitik ajan olarak önemli potansiyel göstermektedir. Terapötik etkinliğinin değerlendirilmesi için kapsamlı in vivo çalışmaların yapılması önerilmektedir.