ÖZET
Amaç:
Çalışmamızda, Kars yöresinde yetiştirilen koyunlarda Babesia ve Theileria türleri ile vektör kenelerin belirlenmesi amaçlanmıştır.
Yöntemler:
Ocak-Aralık 2017 tarihleri arasında 960 koyundan kan örnekleri alınmış ve aynı hayvanların üzerinden kene toplanmıştır. Babesia ve Theileria piroplasm DNA’ları reverse line blotting (RLB) yöntemi ile incelenmiştir. Keneler ve kene yumurta kümeleri de Babesia ve Theileriaa türleri yönünden RLB tekniği ile değerlendirilmiştir.
Bulgular:
Mikroskobik olarak %3,96 (38/960) oranında Theileria spp. piroplasm formları tespit edilmiş olup, Babesia spp. piroplasm formları saptanmamıştır. RLB ile Babesia ve Theileria türlerinin yaygınlığı %35,52 (341/960) olarak tespit edilmiş olup, başlıca Theileria ovis %24,79 (238/960), Theileria spp., %6,15 (59/960), Theileria sp. OT3 %4,27 (41/960) ve Babesia ovis %0,31 (3/960) türleri/genotipleri belirlenmiştir. Araştırmada kene enfestasyonlarının prevalansı %17,5 (168/960) olarak saptanmıştır. Enfeste koyunlarda Dermacentor marginatus %66,31, Haemaphysalis parva %32,73, Haemaphysalis punctata %0,21, Rhipicephalus bursa %0,53 ve Hyalomma marginatum %0,11 türleri identifiye edilmiştir. RLB yöntemi ile yumurta kümeleri veya kene karkaslarının analizinde patojenik türe rastlanmamıştır.
Sonuç:
Bölgede koyunlarda theileriosis etkeni olarak Theileria ovis’in sorumlu tür olduğu tespit edilmiştir. Kene ile enfeste koyunlarda yaygın olarak belirlenen türler ise D. marginatus ve Hae. parva’dır.
References
1
Karatepe B, Ozubek S, Karatepe M, Aktas M. Detection of Theileria and Babesia species in sheep and goats by microscopy and molecular methods in Nigde province, Turkey. Revue Med Vet 2019; 170: 136-43.
2
Aydın MF, Aktas M, Dumanli N. Molecular identification of Theileria and Babesia in sheep and goats in the Black Sea Region in Turkey. Parasitol Res 2013; 112: 2817-24.
3
Aktas M, Ozubek S. A survey of canine haemoprotozoan parasites from Turkey, including molecular evidence of an unnamed Babesia. Comp Immunol Microbiol Infect Dis 2017; 52: 36-42.
4
Nagore D, García-Sanmartín J, García-Pérez AL, Juste RA, Hurtado A. Identification, genetic diversity and prevalence of Theileria and Babesia species in a sheep population from Northern Spain. Int J Parasitol 2004; 34: 1059-67.
5
Altay K, Atas AD, Ozkan E. Molecular survey of Theileria and Babesia species in small ruminants and ticks from Sivas region of Turkey. Manas J Agr Vet Life Sci 2017; 7: 30-9.
6
Bilgic HB, Bakırcı S, Kose O, Unlu AH, Hacılarlıoglu S, Eren H, et al. Prevalence of tick-borne haemoparasites in small ruminants in Turkey and diagnostic sensitivity of single-PCR and RLB. Parasit Vectors 2017; 10: 211.
7
Uilenberg G, Gray J, Kahl O. Research on Piroplasmorida and other tick-borne agents: Are we going the right way? Ticks Tick Borne Dis. 2018; 9: 860-3.
8
Ozubek S. Adana, Mersin, Gaziantep ve Adıyaman illerinde koyun ve keçilerde Theileria ve Babesia türlerinin araştırılması. PhD Dissertation. Fırat Univ. 2016.
9
Estrada-Pena A, Bouattour A, Camicas JL, Walker AR, editors. Ticks of Domestic Animals in the Mediterranean Region: A Guide to Identification of Species. 1sted. Publised by University of Zaragoza, Spain: 2004. p. 1-128.
10
Georges K, Loria GR, Riili S, Greco A, Caracappa S, Jongejan F, et al. Detection of haemoparasites in cattle by reverse line blot hybridisation with a note on the distribution of ticks in Sicily. Vet Parasitol 2001; 99: 273-86.
11
Gubbels JM, de Vos AP, van der Weide M, Viseras J, Schouls LM, de Vries E, et al. Simultaneous detection of bovine Theileria and Babesia species by reverse line blot hybridization. J Clin Microbiol 1999; 37: 1782-9.
12
Schnittger L, Yin H, Qi B, Gubbels MJ, Beyer D, Niemann S, et al. Simultaneous detection and differentiation of Theileria and Babesia parasites infecting small ruminants by reverse line blotting. Parasitol Res 2004; 92: 189-96.
13
Altay K, Aktas M, Dumanli N, Aydın MF. Evaluation of a PCR and comparison with RLB for detection and differentiation of Theileria sp. MK and other Theileria and Babesia species of small ruminants. Parasitol Res 2008; 103: 319-23.
14
Adamu M, Troskie M, Oshadu DO, Malatji DP, Penzhorn BL, Matjila PT. Occurrence of tick-transmitted pathogens in dogs in Jos, Plateau State, Nigeria. Parasit Vectors 2014; 7: 119.
15
Oosthuizen MC, Zweygarth E, Collins NE, Troskie M, Penzhorn BL. Identification of a novel Babesia sp. from a sable antelope (Hippotragus niger Harris, 1838). J Clin Microbiol 2008; 46: 2247-51.
16
Can A.SSPS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. 5th ed, Pegem Akademi Publishing; Ankara, Turkey. 2017.
17
Aktas M, Dumanlı N, Altay K. Elazığ yöresinde koyun ve keçilerde Theileria ovis’in polimeraz zincir reaksiyonu ile araştırılması [Survey of Theileria ovis in sheep and goats in the Elazig region using the polymerase chain reaction.]. Turkiye Parazitol Derg 2005; 29: 17-21.
18
Renneker S, Abdo J, Bakheit MA, Kullmann B, Beyer D, Ahmed J, Coet al. infection of sheep with Anaplasma, Theileria and Babesia species in the Kurdistan Region, Iraq. Transbound Emerg Dis. 2013; 60 (Suppl 2): 113-8.
19
Lee SH, Mossaad E, Ibrahim AM, Ismail AA, Adjou Moumouni PF, Liu M, et al. Detection and molecular characterization of tick-borne pathogens infecting sheep and goats in Blue Nile and West Kordofan states in Sudan. Ticks Tick Borne Dis 2018; 9: 598-604.
20
Altay K, Aydın MF, Uluısık U, Aktaş M, Dumanlı N. Theileria annulata ve Theileria buffeli’nin Teşhisinde Multiplex PCR’in Kullanılmasi [Use of multiplex PCR for the diagnosis of Theileria annulata and Theileria buffeli]. Turkiye Parazitol Derg 2008; 32: 1-3.
21
Khukhuu A, Lan DT, Long PT, Ueno A, Li Y, Luo Y, et al. Molecular epidemiological survey of Theileria orientalis in Thua Thien Hue Province, Vietnam. J Vet Med Sci 2011; 73: 701-5.
22
Sayın F, Dinçer S, Karaer Z, Dumanlı N, Cakmak A, Inci A, et al. Status of tick infestation of sheep and goats in Turkey. Parassitologia 1997; 39: 145-52.
23
Akdemir C. Van ve yöresi koyunlarında bulunan kene türlerinin (Fam: Ixodidae) tespiti ve epidemiyolojisi üzerine araştırmalar. PhD Dissertation, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi. 2001.
24
Sayın F, Nalbantoglu S, Yukarı BA, Cakmak A, Karaer Z. Epidemiological studies on sheep and goat Theileria infection. Ankara Üniv Vet Fak Derg 2009; 56: 127-9.
25
Aydın L, Bakırcı S. Geographical distribution of ticks in Turkey. Parasitol Res 2007; 101 (Suppl 2): S163-6.
26
Aydın MF. Karadeniz Bölgesinde koyun ve keçilerde Theileria ve Babesia türlerinin moleküler yöntemlerle belirlenmesi. PhD Dissertation. Fırat Universitesi. 2011.
27
Estrada-Peña A, Santos-Silva MM. The distribution of ticks (Acari: Ixodidae) of domestic livestock in Portugal. Exp Appl Acarol 2005; 36: 233-46.
28
Arslan MO, Umur S, Aydın L. The prevalence of Ixodidae species on cattle in Kars province of Turkey. Turkiye Parazitol Derg 1999; 23: 331-5.
29
Cicek H. Ankara yöresinde Haemaphysalis türleri üzerinde epizootolojik araştırmalar. Turk J Vet Anim Sci 2004; 28: 107-13.
30
Torina A, Khoury C, Caracappa S, Maroli M. Ticks infesting livestock on farms in Western Sicily, Italy. Exp Appl Acarol 2006; 38: 75-86.
31
Chaligiannis I, Fernández de Mera IG, Papa A, Sotiraki S, de la Fuente J. Molecular identification of tick-borne pathogens in ticks collected from dogs and small ruminants from Greece. Exp Appl Acarol 2018; 74: 443-53.
