ÖZET

Meksika etnik-tıpta, bazı bitkiler başarılı bir anthelmintik etki göstermektedirler. Bu gerçek, hayvan üretimini etkileyen nematodlara karşı, olası yeşil anti-parazitik stratejilerin belirlenmesi için önemli olabilir. Bu araştırma iki tek ve kombine bitki özlerinin, Allium sativum soğanları (n-hekzan) ve Tagetes erecta (aseton) çiçeklerinin, nematosidal etkisini in vitro ve in vivo olarak değerlendirmiştir. In vivo çalışmada, deneysel olarak etkilenen gerbillerde Haemonchus contortusa karşı, bitki özleri tek olarak ya da birlikte uygulanmıştır.

A. sativum ve T. erecta özlerinin H. contortusa (L3 ) karşı in vitro larvisidal etki yüzdesi (LEY), bitki özlerinin tek başına ve kombine olarak kullanılması ile belirlendi. Aynı şekilde bitki özleri, H. contortus ile infekte olmuş gerbillerdeki parazit popülasyonunu azaltması açısından, tek ve beraber kullanılarak değerlendirilmiştir.

40 mg/mL’deki LEY, A. sativum için %68 ve T. erecta için %36,6 olarak bulunmuştur. Kombinasyon %83,3 oranında mortaliteye neden olmuştur. 40 mg/mL dozdaki bitki özlerinin oral olarak uygulanması ile parazit popülasyonu A. sativum için %68,7 ve T. erecta için %53,9 azalmıştır. Aynı zamanda, kombine etkisi % 87,5 olarak tespit edilmiştir.

Bu çalışma, bir model olarak, yapay olarak H. contortusdan infekte olan gerbillerle yapılan in vitro ve in vivo biyoanalizlerde, A. sativum ve T. erecta bitki özlerinin tek ve kombine olarak kullanılmasının H. contortusa karşı etkisini kanıtlamaktadır. (Turkiye Parazitol Derg 2015; 39: 260-4)