GİRİŞ

Uyuz, Sarcoptes scabiei’nin neden olduğu, kaşıntılı bir deri hastalığıdır. Hastalık kişiden kişiye sıklıkla direkt temas ile bulaşır. Hastalık Dünya Sağlık Örgütü tarafından 2017 yılında “ihmal edilmiş” hastalık olarak nitelendirilmiştir ve gelişmekte olan ülkeler için hala önemli bir sağlık sorunu olarak kabul edilmektedir (1). Birçok deri hastalığını taklit edebilmesinin yanı sıra, atipik ve farklı morfolojiler gösterebilmesi nedeniyle, hastalığın yanlış tanı ve tedavisi söz konusu olabilmektedir. Literatürde, lokalize uyuz olgularının bildirildiği oldukça az sayıda olgu sunumu mevcuttur ve bu olguların önemli bir bölümü altta yatan immünsüpresif hastalık ile ilişkilendirilmiştir (2,3). Bu yazıda, sağ ayak tabanına sınırlı ekzematöz görünümde lezyonlar ile başvuran ve başlangıçta kontakt dermatit yanlış tanısı alan bir lokalize uyuz olgusu sunulmuştur.

OLGU SUNUMU

Dört aylık kız bebek, sağ ayak tabanında, yaklaşık olarak 3 hafta önce fark edilen kaşıntısız döküntü yakınması nedeniyle kliniğimize yönlendirildi. Hastaya başlangıçta kontakt dermatit tanısı konulmuş ancak verilen tedavilerden fayda görmemişti. Hastanın dermatolojik muayenesinde sağ ayak tabanına sınırlı hafif eritemli papüller ve çizgisel morfolojide skuamlar saptandı (Şekil 1). Hastanın, tüm vücut muayenesinde, herhangi bir yerleşimde ek bir lezyon saptanmadı. Lezyonların dermoskopik muayenesinde, çok sayıda “tünel” yapıları ile uyumlu ekskoriasyonlar ve tünel yapılarının ucunda Sarcoptes scabiei ile uyumlu, konik morfolojide siyah-gri yapılar saptandı (Şekil 2). Konik yapının izlendiği alandan, dermoskopi rehberliğinde kazıntı materyali alındı. Materyalin x400 büyüme ile yapılan direk mikroskopisinde Sarcoptes scabiei erişkin şekli ile uyumlu parazit tespit edildi (Şekil 3). Klinik ve direkt mikroskobik bulgular ışığında hastaya uyuz tanısı konuldu. Yapılan tetkiklerde HIV negatif olarak saptandı ve immünsüpresyon ile ilişkili bir bulguya rastlanmadı. Hastaya ve aile üyelerine topikal permetrin losyon tedavisi verildi ve hijyen önerilerinde bulunuldu. Detaylandırılan aile öyküsünde, babanın yaklaşık 1 ay önce tüm vücut kaşıntısı nedeni ile başvurduğu merkezde uyuz tanısı aldığı ve topikal tedavi sonrası iyileşme gösterdiği öğrenildi. Bu çalışma için ebeveyn onamı alınmıştır.

TARTIŞMA

Uyuzun karakteristik dermatolojik bulguları, başta parmak araları, aksilla, genital bölge ve periumblikal bölge olmak üzere, tüm vücudu etkileyebilen çok sayıda eritemli papül, püstül ve vezikülleri içermektedir (4). Şimdiye kadar rapor edilen atipik dermatolojik bulgular ise, hiperkeratotik papül ve plaklar (2), mastositoz benzeri döküntü (5), el sırtında Gottron papülleri benzeri lezyonlar (6), seboreik dermatit benzeri lezyonlar (7), büllöz pemfigoid benzeri lezyonlar (8) ve tırnak distrofisini (4) kapsamaktadır.

Uyuz, son yıllarda ülkemizde ve tüm dünyada artan insidansı ile dikkat çekmektedir (9,10). Hastalığın insidansının artışında savaşların neden olduğu kitlesel göçler ve artış gösteren turizm suçlanmıştır (10,11). İnsidans artışına paralel olarak, son yıllarda çeşitli deri hastalıklarını güçlü şekilde taklit eden ve yanlış tanı alması muhtemel atipik uyuz olgu bildirimlerindeki artış da dikkat çekmektedir. Olgumuz da lezyonların tek ayak tabanına sınırlı olması nedeniyle başlangıçta olası ekzematöz kontakt dermatit olarak değerlendirilmiş ancak verilen tedaviye yanıt vermemesi üzerine kliniğimize yönlendirilmişti.

Lokalize uyuz oldukça nadir bir klinik tablodur. Bilgilerimize göre, infantil ve pediyatrik yaş grubunda, sadece ayak tabanına sınırlı bir uyuz olgusu daha önce bildirilmemiştir. Kemoterapi, konjenital immünolojik defektler, HIV enfeksiyonu ve mental retardasyon, uyuzun sıra dışı klinik görünümlerindeki artış ile ilişkilendirilmiştir (4). Literatürde sunulan lokalize uyuz olgularının çoğu HIV enfeksiyonu ile ilişkilendirilmiştir. HIV pozitif erişkin bir hastada bilateral ayak tabanlarına sınırlı bir olgu (2) ve yine HIV pozitif başka bir erişkin hastada saçlı deri ve ayak tabanlarını birlikte tutan bir olgu (12) bildirilmiştir. Olgumuz, tek ayak tabanına sınırlı olmasıyla oldukça sıra dışı bir görünüme sahipti ancak yapılan tetkiklerde HIV enfeksiyonu ve başka bir immünsüpresif tablo saptanmadı.

Dermoskopi, son yıllarda birçok deri hastalığının tanısında oldukça kullanışlı ve pratik bir in vivo tanı aracı olarak dermatoloji pratiğindeki yerini almıştır (13). Uyuzda, dermoskopi özellikle parmak araları ve palmoplantar alanda saptanabilen tünel ve tünel ucundaki konik yapıda parazit görüntüsünü güçlendirerek tanıyı kolaylaştırmaktadır. Dermoskopi, tanıyı kesinleştirmek için yapılan direk mikroskobik inceleme için alınan materyalin elde edileceği alanın tespitinde de yönlendirici olabilir. Olgumuzda da dermoskopi rehberliğinde alınan materyalin direk mikroskobik incelemesi ile tanı kesinleştirilmiştir.

Uyuzun sıra dışı klinik tablolarının bilinmesinin ve bu tip durumlarla karşılaşıldığında dermoskopik muayene yapılmasının, hastalığın erken tanısının konularak uygun tedavisinin başlanmasına ve böylece hastalığın yol açacağı morbidite ve bulaş riskinin azalmasına katkı sağlayacağını düşünüyoruz.

* Etik

Hasta Onayı: Yazılı onam alınmıştır.

Hakem Değerlendirmesi: Editörler kurulu tarafından değerlendirilmiştir.

* Yazarlık Katkıları

Konsept: Ö.F.E., M.Ç., Dizayn: Ö.F.E, M.Ç., Veri Toplama veya İşleme: Ö.F.E., M.Ç., Analiz veya Yorumlama: Ö.F.E., M.Ç., Literatür Arama: Ö.F.E., Yazan: Ö.F.E.

Çıkar Çatışması: Yazarlar tarafından çıkar çatışması bildirilmemiştir.

Finansal Destek: Yazarlar tarafından finansal destek bildirilmemiştir.